Τα αντισυλληπτικά χάπια είναι μία από τις πιο δημοφιλείς και ταυτόχρονα αποτελεσματικές μορφές αντισύλληψης. Αυτά τα χάπια περιέχουν ορμόνες που ρυθμίζουν ή καταστέλλουν την ωορρηξία, προσφέροντας έναν αξιόπιστο τρόπο αποτροπής τυχόν ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Ωστόσο, το θέμα γίνεται πιο περίπλοκο όταν εμπλέκεται σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία. Τα αντισυλληπτικά χάπια και η ελεύθερη επαφή μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά, εφόσον βέβαια προσέχουν και οι δύο πλευρές. Είναι σημαντικό για κάθε γυναίκα που επιλέγει τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών να είναι πλήρως ενημερωμένη για τον τρόπο λειτουργίας τους, την αποτελεσματικότητά τους, τα περιθώρια αποτυχίας και τη σημασία της σωστής χρήσης τους, ειδικά στο πλαίσιο της ελεύθερης σεξουαλικής επαφής.

Πώς λειτουργούν τα αντισυλληπτικά χάπια;

Τα αντισυλληπτικά χάπια λειτουργούν κυρίως μεταβάλλοντας την ορμονική ισορροπία στο σώμα της γυναίκας. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι χαπιών: τα χάπια που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη και τα χάπια που περιέχουν μόνο προγεσταγόνο. Και οι δύο τύποι αντισυλληπτικών χαπιών λειτουργούν αρχικά καταστέλλοντας την ωορρηξία. Κανονικά, το σώμα απελευθερώνει ένα ωάριο από την ωοθήκη κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου. Ρυθμίζοντας τα επίπεδα των οιστρογόνων και του προγεσταγόνου, το χάπι εμποδίζει την απελευθέρωση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH), η οποία είναι απαραίτητη για την ωορρηξία. Χωρίς ωορρηξία, δεν υπάρχει διαθέσιμο ωάριο για γονιμοποίηση. Έτσι, ακόμη και κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που το χάπι δε λαμβάνεται λόγω εμμήνου ρύσεως, παρέχεται προστασία από τυχόν εγκυμοσύνη.

Τα αντισυλληπτικά χάπια πυκνώνουν επίσης την τραχηλική βλέννα, καθιστώντας δυσκολότερο για το σπέρμα να ταξιδέψει μέσω του τραχήλου της μήτρας και να φτάσει στο ωάριο. Αυτό δημιουργεί ένα πρόσθετο εμπόδιο στη γονιμοποίηση ακόμη και αν επρόκειτο να συμβεί ωορρηξία. Τέλος, τα χάπια αυτά λεπταίνουν την επένδυσης της μήτρας, γεγονός που καθιστά λιγότερο πιθανό ένα γονιμοποιημένο ωάριο να εμφυτευτεί με επιτυχία στη μήτρα και να προκύψει έτσι εγκυμοσύνη.

Αντισυλληπτικά και ελεύθερη επαφή

Γενικά, τα αντισυλληπτικά χάπια καθιστούν ασφαλή την ελεύθερη σεξουαλική επαφή από άποψη πρόληψης εγκυμοσύνης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται οι περιορισμοί και οι κίνδυνοι που υπάρχουν. Τα αντισυλληπτικά χάπια, όταν λαμβάνονται με άψογο τρόπο (την ίδια ώρα κάθε μέρα χωρίς να παραλείπονται δόσεις), είναι πάνω από 99% αποτελεσματικά στην αποτροπή τυχόν εγκυμοσύνης. Ωστόσο, η τυπική και όχι ιδανική λήψη τους, ιδίως όταν παραλείπονται χάπια ή δε λαμβάνονται την ίδια ώρα κάθε μέρα, η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται στο περίπου 91%, που σημαίνει ότι περίπου 9 στις 100 γυναίκες μπορεί να μείνουν έγκυες μέσα σε ένα χρόνο. 

Άλλοι παράγοντες όπως η κακή αλληλεπίδραση των αντισυλληπτικών με ορισμένα φάρμακα (π.χ. με ορισμένα αντιβιοτικά ή αντισπασμωδικά), τυχόν γαστρεντερικές διαταραχές (όπως εμετός ή διάρροια) και η ασυνεπής χρήση των χαπιών μπορεί να μειώσουν περαιτέρω την αποτελεσματικότητά τους. Παρά την αποτελεσματικότητά τους στην πρόληψη της εγκυμοσύνης, τα αντισυλληπτικά χάπια δεν παρέχουν καμία προστασία από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ), όπως τα χλαμύδια, η γονόρροια, ο έρπης ή ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HIV). Δυστυχώς, αν και τα αντισυλληπτικά χάπια παρέχουν προστασία εάν συμβεί ελεύθερη σεξουαλική επαφή, η προστασία αυτή αφορά μόνο το κομμάτι της εγκυμοσύνης. Τα προφυλακτικά παραμένουν η μοναδική ευρέως διαθέσιμη αντισυλληπτική μέθοδος που μπορεί να μειώσει τη μετάδοση των ΣΜΝ. 

Επομένως, ενώ τα αντισυλληπτικά χάπια μπορούν να είναι πολύ αποτελεσματικά στην πρόληψη της εγκυμοσύνης, η ελεύθερη σεξουαλική επαφή μπορεί να εξακολουθεί να φέρει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Για τη βέλτιστη προστασία, συνιστάται η χρήση προφυλακτικών σε συνδυασμό με τα αντισυλληπτικά χάπια ιδίως εάν προκύπτει συχνά ελεύθερη σεξουαλική επαφή. Είναι καλό συνεπώς κάθε γυναίκα να φροντίζει την αναπαραγωγική υγεία της και να ελαχιστοποιεί τους κινδύνους που συνδέονται με τη σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία. Εάν έχετε απορίες ή σκέφτεστε κατά πόσο τα αντισυλληπτικά χάπια είναι η ιδανική επιλογή για εσάς, ο Γυναικολόγος στο Μαρούσι Δρ. Κωνσταντίνος Αντωνίου μπορεί να σας καθοδηγήσει κατάλληλα.