Συνεχώς ακούμε για τα αντισυλληπτικά χάπια, τη δράση και τα οφέλη τους, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς τι περιέχουν και πώς ακριβώς λειτουργούν. Το μόνο σίγουρο είναι πως, εφόσον χρησιμοποιούνται με τον ενδεδειγμένο τρόπο, είναι άκρως αποτελεσματικά και ασφαλή. Τα χάπια αυτά περιέχουν στην ουσία συνθετικές ορμόνες που ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο και εμποδίζουν την ωορρηξία. Πάμε όμως να δούμε τους διαφορετικούς τύπους αντισυλληπτικών χαπιών, τα οφέλη, τους πιθανούς κινδύνους και τον ενδεδειγμένο τρόπο χρήσης τους. Έτσι, θα μπορέσει κάθε γυναίκα, πάντα αφού συμβουλευτεί το γυναικολόγο της, να επιλέξει την κατάλληλη μέθοδο αντισύλληψης για τις δικές της ανάγκες. 

Τύποι αντισυλληπτικών χαπιών

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες αντισυλληπτικών χαπιών: τα συνδυαστικά αντισυλληπτικά χάπια και τα χάπια που περιέχουν μόνο προγεστερόνη. Τα συνδυασμένα χάπια περιέχουν δύο ορμόνες, οιστρογόνα και προγεστερόνη, και κυκλοφορούν σε μορφή μονοφασικών, διφασικών και τριφασικών χαπιών. Διάφοροι τύποι συνδυαστικών αντισυλληπτικών χαπιών περιέχουν διαφορετικές περιεκτικότητες σε δόσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης. Οι διαφορές τους αφορούν τα επίπεδα ορμονών σε κάθε δισκίο και πώς αυτά μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια του κύκλου. Από την άλλη πλευρά, τα χάπια που περιέχουν μόνο προγεστερόνη συνιστώνται για γυναίκες που δεν μπορούν να λάβουν οιστρογόνα. Επίσης, υπάρχουν τα χάπια παρατεταμένου κύκλου που μειώνουν τον αριθμό των περιόδων το χρόνο.

Πώς λειτουργούν τα αντισυλληπτικά χάπια

Η δράση τους βασίζεται σε τρεις μηχανισμούς: πρώτον, εμποδίζουν την απελευθέρωση ωαρίων από τις ωοθήκες, αποτρέπουν δηλαδή την ωορρηξία. Δεύτερον, αλλάζουν τη σύσταση της τραχηλικής βλέννας, καθιστώντας πιο δύσκολη τη δίοδο του σπέρματος. Τρίτον, προκαλούν λέπτυνση του ενδομητρίου, αποτρέποντας την εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου.

Οφέλη 

Τα αντισυλληπτικά χάπια είναι αποτελεσματικά σε ποσοστό άνω του 99% όταν λαμβάνονται σωστά. Εκτός από την πρόληψη της εγκυμοσύνης, βοηθούν στη ρύθμιση του κύκλου, στη μείωση της έντασης της εμμηνορροϊκής αιμορραγίας και των πόνων περιόδου, ενώ βελτιώνουν την ακμή και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου, όπως του ενδομητρίου και των ωοθηκών. Μάλιστα, λαμβάνονται και ως θεραπεία για την αντιμετώπιση ορισμένων γυναικολογικών παθήσεων όπως μια κύστη στις ωοθήκες. 

Πιθανές παρενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν τα αντισυλληπτικά χάπια

Όπως κάθε φάρμακο, έτσι και τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες. Οι συνήθεις παρενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία, πόνο στο στήθος, μικρή αύξηση του βάρους και εναλλαγές της διάθεσης. Αν και πρόκειται για σπάνιο φαινόμενο, υπάρχουν πιο σοβαροί κίνδυνοι που πρέπει να γνωρίζει μια γυναίκα. Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορούν να αυξήσουν ελαφρώς τον κίνδυνο θρόμβων αίματος, ειδικά εάν η γυναίκα λαμβάνει τα συνδυαστικά χάπια που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη. Μπορεί επίσης να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση σε ορισμένες γυναίκες και να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, ιδιαίτερα εάν η γυναίκα είναι καπνίστρια και άνω των 35 ετών. Ορισμένες γυναίκες θα πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, όπως αυτές με ιστορικό θρόμβων αίματος ή εγκεφαλικού, ανεξέλεγκτη υψηλή αρτηριακή πίεση ή ορισμένους τύπους καρκίνου.

Οδηγίες χρήσης και τι να κάνετε σε περίπτωση παράλειψης κάποιας δόσης

Τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά χάπια διατίθενται σε πακέτα 21 ή 28 δισκίων. Στην περίπτωση των 21 δισκίων, λαμβάνονται για τρεις εβδομάδες, ακολουθούμενες από μια εβδομάδα διακοπής κατά την οποία εμφανίζεται η περίοδος. Στα πακέτα των 28 δισκίων, τα τελευταία επτά χάπια είναι αδρανή, χωρίς ορμόνες, βοηθώντας στη διατήρηση της καθημερινής συνήθειας. Αν ξεχάσετε ένα χάπι, πάρτε το μόλις το θυμηθείτε και συνεχίστε κανονικά. Αν παραλείψετε δύο ή περισσότερα, πάρτε το πιο πρόσφατο και χρησιμοποιήστε πρόσθετη αντισύλληψη για επτά ημέρες. Αν η παράλειψη συνέβη στην αρχή του κύκλου και είχατε σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις, ίσως χρειαστεί επείγουσα αντισύλληψη.

Μπορώ να σταματήσω την περίοδό μου με αντισυλληπτικά χάπια;

Ναι, μπορείτε. Αρχικά, τα αντισυλληπτικά χάπια κυκλοφορούσαν σε συσκευασίες με 21 χάπια, μετά τη λήψη των οποίων ακολουθούσαν 7 μέρες «διαλείμματος» κατά τις οποίες έκανε την εμφάνισή της η έμμηνος ρύση. Σήμερα υπάρχουν περισσότερες επιλογές των αντισυλληπτικών χαπιών 28 ημερών αλλά και τα αντισυλληπτικά χάπια παρατεταμένου κύκλου Ορισμένα σχήματα επιτρέπουν τη συνεχή λήψη ενεργών χαπιών για έναν ολόκληρο χρόνο, σταματώντας έτσι εντελώς την έμμηνο ρύση. Βέβαια, να σημειωθεί ότι η απαλλαγή από την έμμηνο ρύση χωρίς λόγο δε συστήνεται σε καμία περίπτωση. Η λήψη τέτοιου είδους χαπιών συνιστάται μόνο εάν θέλετε να αποτρέψετε την περίοδο σε σημαντικές περιστάσεις, όπως ένας γάμος ή ένα σημαντικό ταξίδι. Επίσης, αν έχετε αναιμία λόγω εκτεταμένης απώλειας αίματος κατά τη διάρκεια της περιόδου, αυτά τα σχήματα μπορούν να μειώσουν την απώλεια αίματος.

Πότε δεν συνιστώνται τα αντισυλληπτικά χάπια

Τα αντισυλληπτικά χάπια είναι κατάλληλα για όλες τις γυναίκες. Αντενδείξεις περιλαμβάνουν το κάπνισμα σε ηλικία άνω των 35, ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων, θρομβοφιλία, ημικρανίες με αύρα και ορισμένα είδη καρκίνου. Επιπλέον, ορισμένα φάρμακα, όπως κάποια αντιεπιληπτικά, μπορεί να μειώσουν την αποτελεσματικότητά τους.

Γενικά, τα αντισυλληπτικά χάπια είναι μια αξιόπιστη μέθοδος αποτροπής μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και προσφέρουν επιπλέον οφέλη για την υγεία, καθώς χορηγούνται και στα πλαίσια αντιμετώπισης ορισμένων γυναικολογικών παθήσεων ή δυσμενών καταστάσεων όπως οι βαριές περίοδοι. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε να λαμβάνετε τα συγκεκριμένα χάπια, ώστε να επιλέξετε το κατάλληλο σκεύασμα για τις ανάγκες σας. Η σωστή ενημέρωση και η αξιολόγηση κάθε παραμέτρου είναι το κλειδί για την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση τους. Εάν έχετε απορίες σχετικά με το ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος αντισύλληψης για εσάς ή σκέφτεστε τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών για τη διαχείριση διαφόρων ζητημάτων ή την καθυστέρηση της περιόδου, ο Γυναικολόγος στο Μαρούσι Δρ. Κωνσταντίνος Αντωνίου είναι στο πλευρό σας για να σας λύσει κάθε απορία.